Die arme Erik van Muiswinkel. De meester van de imitatie werd afgelopen week op Twitter, nadat hij zelf bij een tweet behoorlijk uit de bocht vloog, op de hak genomen door een parodieaccount. Het parodieaccount @erikvmuiswinkeI waarbij de laatste letter geen L is maar een hoofdletter i , werd door sommige mainstream media echter aangezien voor het echte account , waarna meerdere tweets van het parodieaccount werden toegeschreven aan de echte van Muiswinkel, die daardoor prompt dacht dat zijn account gehackt was.
Opmerkelijk was dat de media de tweets direct overnamen terwijl – afgezien van de bedrieglijk echte naamgeving – het verschil verder duidelijk te zien is: het parodieaccount heeft slechts rond de 150 volgers, waar de echte van Muiswinkel op 94.000 zit. Bovendien staat er bij het parodieaccount ook in de biografie dat het gaat om een parodieaccount. Dan heb je als journalist echt steken laten vallen. Maar dan de cruciale vraag: mag dit eigenlijk?
Mag je parodieacounts maken op Twitter?
Hoewel Twitter het toestaat om parodieaccounts aan te maken, heeft ze wel een beleid om “impersonation” tegen te gaan. Bij een parodie moet naast de bio vermelding “parodie” een accountnaam aan de volgende voorwaarde voldoen:
Account name: The name should not be the exact name of the account subject without some other distinguishing word, such as “not,” “fake,” or “fan,” and be done so in a way that would be understood by the intended audience.
Ondanks die duidelijke voorwaarde is het gebruik van dezelfde avatar of van een accountnaam die lijkt op de naam van de geparodieerde soms niet voldoende voor Twitter om op te treden. Het parodieaccount kan echter wel degelijk verwijderd worden indien het zich op een misleidende of verwarring wekkende manier gedraagt. Nu de mainstream media de tweets van het parodie account aan hebben genomen voor echt, wordt er mijn inziens al snel aan die eis voldaan.
Wat kun je doen als jouw account geparodieerd wordt op Twitter?
En kan van Muiswinkel nu verder nog iets doen? Naast het vragen aan Twitter om de verwijdering van het parodieaccount, en om verificatie van zijn eigen account (het wit-blauwe vinkje naast de Twitternaam van bekende personen) zou hij sowieso aan bijvoorbeeld Metro kunnen vragen om een rectificatie. De wettelijke basis daarvoor is te vinden in artikel 6:167 BW:
“Wanneer iemand krachtens deze titel jegens een ander aansprakelijk is ter zake van een onjuiste of door onvolledigheid misleidende publicatie van gegevens van feitelijke aard, kan de rechter hem op vordering van die ander veroordelen tot openbaarmaking van een rectificatie op een door de rechter aan te geven wijze.”
Gelet op de feiten denk ik dat een rectificatie zonder meer zal worden toegewezen door de rechter. De persoon achter het parodieaccount zou bovendien rekening moeten houden met het strafrecht. Je door een vals account voordoen als een ander is namelijk wel degelijk strafbaar op basis van het in 2014 in werking getreden artikel 231b Strafrecht:
“Hij die opzettelijk en wederrechtelijk identificerende persoonsgegevens, niet zijnde biometrische persoonsgegevens, van een ander gebruikt met het oogmerk om zijn identiteit te verhelen (oftewel achterhouden) of de identiteit van de ander te verhelen of misbruiken, waardoor uit dat gebruik enig nadeel kan ontstaan, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de vijfde categorie.”
Bij de totstandkoming van dit nieuwe stukje “internetrecht” was al duidelijk dat parodieaccounts op Twitter hier vaak niet, maar heel soms wel onder zouden kunnen vallen. De minister zei hier destijds het volgende over: “Een ander voorbeeld dat onder de reikwijdte van artikel 231b Sr valt, is de situatie waarin iemand op naam van een ander en zonder diens instemming een account aanmaakt, en die ander op dat account in een kwaad daglicht stelt waardoor die ander reputatieschade lijdt.”
Ik ben daarom benieuwd of het OM hier uiteindelijk echt iets mee zal gaan doen.
